İdrar yaparken ağrı veya yanma yaşıyor musunuz? İdrarınız bulanık mı? Böbreklerinizde ağrı
mı var? Mide bulantınız oluyor mu? Herhangi birisine cevabınız Evet ise idrar yolu
enfeksiyonunuz olabilir.
İdrar yolu enfeksiyonu nedir?
İdrar yolu enfeksiyonları, genellikle deriden veya barsaklardan gelen bakterilerin idrar yolunu
enfekte ettiğinde ortaya çıkan, yaygın görülen enfeksiyonlardır. Enfeksiyonlar idrar yolunun
birkaç bölümünü etkileyebilir, ancak en yaygın türü sistit dediğimiz mesane enfeksiyonudur.
Böbrek enfeksiyonu olan piyelonefrit başka bir idrar yolu enfeksiyonu türüdür. Daha az
yaygındır, ancak mesane enfeksiyonlarından daha ciddidir. Böbreklerde hasara yol açarak
böbrek yetmezliğine neden olabilir.
İdrar yolu enfeksiyonlarının büyük bölümüne, koli basili ismiyle de tanınan Escherichia Coli
bakterisi neden olmaktadır.
Risk faktörleri var mıdır?
Bazı insanların idrar yolu enfeksiyonu geçirme riski daha yüksektir. Bu enfeksiyonlar
kadınlarda erkeklerden daha sık görülür çünkü yapısal olarak daha yatkındırlar. Bu,
bakterilerin idrar yoluna girmesini kolaylaştırmaktadır.
Diğer risk faktörleri:
-Önceki bir idrar yolu enfeksiyonu,
-Havuz, deniz, hamam, sauna kullanımı,
-Yetersiz sıvı alımı,
-Gebelik,
-Vajina içinde yaşayan bakterilerde veya vajinal florada meydana gelen değişiklikler,
-Diyabet gibi kronik hastalıklar,
-İdrar yolu anomalileri (At nalı böbrek, UPJ darlığı, pelvik böbrek gibi), idrar yolu tıkanıklıkları,
taş hastalıkları,
-Prostat büyümesi gibi idrar yolundaki yapısal problemler,
-Doğum kontrolü amacıyla kondom ve sperm öldürücü krem kullanımı,
-Kendi kendine idrar yapamayan ve idrar yapmak için sonda kullanan kişiler,
-Ve kötü hijyen, olarak sayılabilir.
Belirtiler nelerdir?
Sistit yani mesane enfeksiyonunun başlıca belirtileri; idrar yaparken ağrı veya yanma, sık
idrara çıkma, mesane boş olmasına rağmen idrara çıkma ihtiyacı hissetme, kanlı idrar, kasık
veya alt karın bölgesinde basınç veya kramp hissi, koyu, bulanık veya keskin kokulu idrar
olarak görülür.
Piyelonefrit yani böbrek enfeksiyonunun belirtileri ise daha ciddidir. Mesane enfeksiyonu
belirtileri gibi olabilir ancak sıklıkla ateş, titreme, bel ağrısı ve sırtın yan tarafında ağrı, mide
bulantısı veya kusma eşlik eder.
Ne Zaman Tıbbi Yardım Almalısınız?
Bir idrar yolu enfeksiyonu semptomunuz varsa mutlaka tıbbi yardım almalısınız. Evde bir
uzman tarafından reçete edilen antibiyotiklerin alınması çoğu enfeksiyonu tedavi edebilir.
Ancak bazı durumlarda daha güçlü ilaçların kullanılması hatta hastanede tedavi gerekebilir.
Tanı nasıl konulur?
Bir idrar yolu enfeksiyonu geçirip geçirmediğinizi belirlemek için; semptomlarınız hakkında
sorular sorulmalı, fizik muayeneniz yapılmalı, idrar ve gerekirse kan testleriniz yapılmalıdır.
Tam idrar tahlilinde idrarda kırmızı veya beyaz kan hücrelerinin bulunup bulunmadığı
incelenmektedir. İdrar kültürü tahlilinde ise idrarda görülen bakteriler besiyerinde
üretilmektedir. Bakterinin tipi ve hangi antibiyotiğe duyarlı olduğu bu şekilde saptanır. Kan
tahlilinde enfeksiyon değerlerinizin ve böbrek fonksiyonlarınızın değerlendirilmesi
gerekebilir.
Altta yatan, enfeksiyon oluşumuna zemin oluşturabilecek idrar yollarındaki kist, tümör, taş
veya herhangi başka bir nedenle tıkanıklık olup olmadığının anlaşılması adına ultrason,
bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans (MRI) incelemesi yapılması gerekebilir.
Piyelonefrit sonucu gelişen böbrek hasarından şüphelenildiğinde diğer bir görüntüleme testi
olan sintigrafik inceleme, dimerkaptosüksinik asit (DMSA) testi de planlanmalıdır.
Tedavi edilebilir mi?
Bakteriler idrar yolu enfeksiyonlarına neden olurlar ve antibiyotikler onları tedavi etmekte
kullanılır. Bununla birlikte, uygunsuz veya gereksiz antibiyotik alırsanız, yan etkilere ve
bakterilerde dirence neden olabilirsiniz.
Sadece mesaneyi tutan, basit idrar yolu enfeksiyonları için; genital hijyene dikkat edilmesi,
bol ve düzenli sıvı alımı ve kısa süreli düşük doz antibiyotikler tercih edilmektedir. Genellikle
3-7 günlük antibiyotik tedavisi yeterli olmaktadır.
Böbreği tutan ve kana karışan idrar yolu enfeksiyonlarında ise uzun süre antibiyotik kullanımı
uygundur. Hastaneye yatırılarak serum ve damardan ilaç tedavisi gerekebilir. Çoğu zaman
antibiyotik tedavisi 14 gün sürmektedir ve şikayetler kaybolsa bile tedavi tamamlanmalıdır.
Tedavi sonrası idrar örneği alınarak bakteriyel enfeksiyonun yok edildiğinden emin
olunmalıdır. Sık tekrarlayan enfeksiyon durumunda koruyucu ilaç tedavi planı oluşturulmalı
enfeksiyonun böbreklerde hasar oluşturması engellenmelidir.
Hamilelerde de düşük doğum ağırlıklı veya erken doğum riskinde artış olduğundan idrar yolu
enfeksiyonlarının takip ve tedavisi büyük önem taşımaktadır. Özellikle hamileliğin ilk 3 ayında
organ gelişimi olduğundan zararlı olabilecek antibiyotik vd. ilaçların kullanılmamasına çok
özen gösterilmelidir.
Enfeksiyonları önlemek mümkün müdür?
Aşağıdakileri yaparak idrar yolu enfeksiyonlarını önlemeye yardımcı olabilirsiniz:
1. Bol sıvı tüketin,
2. İdrarınızı tutmayın,
3. Banyo yapmak yerine duş alın,
4. Pamuklu çamaşır kullanın,
5. Tuvalette önden arkaya temizlik kuralını uygulayın,
6. İlişki sonrası idrarınızı yapın,
7. Şeker hastalığınıza varsa kan şekerinizi kontrol altında tutun,
8. Hijyeninden emin olmadığınız havuz, hamam, sauna ve lavabo gibi alanları
kullanmayın.
