Şeker hastalığı yani Diyabet vücudunuzun yeterince insülin yapamadığı veya olması gerektiği gibi kullanamadığı durumlarda ortaya çıkan bir hastalıktır.
Yeterli insülin olmadığında veya hücreler insüline yanıt vermeyi durdurduğunda, kan dolaşımınızda çok fazla şeker kalır. Zamanla bu, kalp hastalığı, görme kaybı ve böbrek hastalığı gibi ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Diyabete bağlı böbrek hastalığı (Diyabetik nefropati) geliştiğinde böbreklerin vücudunuzdan atık ürünleri ve ekstra sıvıyı uzaklaştırma konusundaki olağan işlerini yapma yeteneğini etkiler. Diyabetik nefropatiyi önlemenin veya geciktirmenin en iyi yolu, sağlıklı bir yaşam tarzı sürdürmek ve diyabetinizi ve yüksek tansiyonunuzu kontrol altında tutmaktır.
Diyabetik Nefropati nasıl gelişir?
Diyabetik nefropati, şeker hastalığı böbreklerinizdeki kan damarlarına ve diğer hücrelere zarar verdiğinde ortaya çıkar. Böbrekleriniz, kanınızdaki atıkları filtreleyen milyonlarca küçük kan damarı kümesi (glomerül) içerir. Bu kan damarlarında ciddi hasar diyabetik nefropatiye, böbrek fonksiyonlarında azalmaya ve böbrek yetmezliğine yol açabilir. Yüksek tansiyon, böbreklerin hassas filtreleme sistemindeki basıncı artırarak daha fazla böbrek hasarına neden olabilir.
Diyabetik Nefropatinin Belirtiler nelerdir?
Diyabetik nefropatinin erken evrelerinde büyük olasılıkla herhangi bir belirti veya semptom fark etmezsiniz. Daha sonraki aşamalarda, belirti ve semptomlar şunları içerebilir:
1. Kötüleşen tansiyon değerleri
2. Ayakların, ayak bileklerinin, ellerin veya gözlerin şişmesi
3. Artan idrara çıkma ihtiyacı
4. İnsülin veya diyabet ilacı ihtiyacında azalma
5. Zihinsel karışıklık veya konsantre olma zorluğu
6. Nefes darlığı
7. İştah kaybı
8. Mide bulantısı ve kusma
9. Kalıcı kaşıntı
10. Tükenmişlik
Ne zaman doktora görünmelisiniz?
Böbrek hastalığı belirtileri veya semptomlarınız varsa doktorunuzla mutlaka görüşmelisiniz. Diyabetle yaşıyorsanız, böbrek fonksiyonunuzu ölçen testler için doktorunuza düzenli olarak kontrole gitmelisiniz.
Nasıl tanı konulur?
Diyabetik nefropatinin tanısını koymak için en önemli iki test idrarda protein bakılması ve kanda kreatinin düzeyi ölçümü ile hesaplanan eGFR değeridir. İdrarda mikroalbumin düzeyinin tespiti erken dönemde tanı koymak için çok kıymetlidir. Mikroalbüminürinin saptanması, hastalığın olumsuz komplikasyonlarının gelişmekte olduğu konusunda uyarır ve erken bir şekilde tedavi etme olanağı sağlar. Kan tetkiklerinde kreatinin düzeylerinde yükselme ve böbrek çalışma oranını gösteren eGFR değerinde düşme daha sonraki aşamada gelişir.
Diyabetik Nefropati tedavi edilmezse hangi sonuçlara yol açabilir?
Diyabetik nefropatinin komplikasyonları aylar veya yıllar içinde kademeli olarak gelişebilir. Bunlar şunları içerebilir:
1. Kollarınızda ve bacaklarınızda şişmeye, yüksek tansiyona veya akciğerlerinizde sıvı birikimine (pulmoner ödem) yol açabilecek sıvı tutulması
2. Kanınızdaki potasyum düzeylerinde artış (hiperkalemi)
3. İnmeye yol açabilen kalp ve damar hastalığı (kardiyovasküler hastalık)
4. Görme kaybına kadara ilerleyebilen gözün arkasındaki ışığa duyarlı dokunun kan damarlarında hasar (diyabetik retinopati)
5. Oksijen taşımak için azalmış kırmızı kan hücresi sayısı (anemi)
6. Ayak yaraları, erektil disfonksiyon, ishal ve hasarlı sinirler ve kan damarları ile ilgili diğer problemler
7. Böbreklerin kandaki doğru kalsiyum ve fosfor dengesini koruyamamasından kaynaklanan kemik ve mineral bozuklukları
8. Anne ve gelişmekte olan bebek için risk taşıyan gebelik komplikasyonları
9. Böbreklerinizde geri dönüşü olmayan hasar (son dönem böbrek hastalığı), diyaliz veya böbrek nakli ihtiyacı
Diyabetik Nefropati Nasıl önlenebilir?
Diyabetik nefropati gelişme riskinizi azaltmak için:
Diyabet yönetimi için düzenli kontrollerinize gidin. Diyabetinizi ne kadar iyi yönettiğinizi izlemek ve diyabetik nefropati ve diğer komplikasyonları taramak için önerilen sıklıkta muayene olun. Diyabetinizi tedavi edin. Etkili diyabet tedavisi ile diyabetik nefropatiyi önleyebilir veya geciktirebilirsiniz. Yüksek tansiyonu veya diğer tıbbi durumları yönetin. Yüksek tansiyonunuz veya böbrek hastalığı riskinizi artıran diğer durumlarınız varsa, bunları kontrol altına almak için doktorunuzla birlikte çalışın. Sağlıklı kilonuzu koruyun. Sağlıklı bir kilodaysanız, haftanın çoğu günü fiziksel olarak aktif olarak bunu korumaya çalışın. Kilo vermeniz gerekiyorsa, günlük fiziksel aktiviteyi artırmak ve daha az kalori tüketmek gibi kilo verme stratejileri hakkında doktorunuza danışın. Sigara içmeyin. Sigara içmek böbreklerinize zarar verebilir ve mevcut böbrek hasarını daha da kötüleştirebilir. Sigara içiyorsanız, sigarayı bırakma stratejileri hakkında destek alın. Ağrı kesicilerin ve steroid olmayan iltihap önleyici ilaçların kullanımından kaçının. Diyabetik nefropatisi olan kişilerde bu tür ağrı kesicilerin alınması böbrek hasarına neden olabilir.
Diyabetik Nefropati Tedavisi nasıl yapılır?
Diyabetik nefropatinin en önemli tedavisi kan şekeri kontrolünün sağlanmasıdır. Diyabete uygun diyetin benimsenmesi ve proteinden düşük öğünlerin tercih edilmesi gerekir. Eşlik eden hipertansiyon varsa doğru ilaçlarla tedavi edilmeli ve kan basıncı hedef değerde tutulmalıdır. Eklenen idrar yolu enfeksiyonu olduğunda zamanında tedavi edilmelidir. Kan yağları yüksekse düşürücü tedbirler alınmalıdır. Düzenli egzersiz ihmal edilmemelidir. İleri evrelerde ise böbrek yetmezliği tedavi yaklaşımları uygulanmaktadır.
